Informacje niejawne to, jak powiada ustawa o ochronie informacji niejawnych, ważne dane, których ujawnienie naraziłoby Polskę na szkody i straty. W związku z tym takie informacje muszą być pilnie strzeżone, a ich wyjawienie grozi sankcjami prawnymi. Skuteczna ochrona ważnych danych wymaga przechowywania ich w sejfie, do którego mają dostęp tylko osoby upoważnione i posiadające odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa.
Informacje niejawne to wszelkie dane związane z funkcjonowaniem Rzeczypospolitej Polskiej. Mówią one między innymi o:
● ochronie bezpieczeństwa państwa,
● systemie wojskowym i obronności,
● porządku publicznym,
● polityce zagranicznej,
● systemie finansowym i gospodarce państwa,
● ochronie i prawach obywateli,
● skuteczności służb wewnętrznych.
Można powiedzieć, że informacje niejawne dotyczą całego systemu funkcjonowania państwa.
Wyróżnia się cztery rodzaje informacji niejawnych:
1. Ściśle tajne – dokumenty, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby wyjątkowo poważną szkodę dla państwa. Może to być na przykład zagrożenie niepodległości lub integralności terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Tajne – informacje, których zdradzenie może spowodować dużą, ale mniejszą szkodę niż ujawnienie danych ściśle tajnych. Na przykład pogorszenie stosunków czy pozycji międzynarodowej albo dużą stratę w interesach ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Poufne – dane, których ujawnienie może przyczynić się do wyrządzenia szkody takiej jak na przykład utrudnienie prowadzenia polityki zagranicznej lub utrudnienie wykonywania zadań służbom porządkowym.
4. Zastrzeżone – są to wszystkie dane niejawne, którym nie nadano wyższej klauzuli tajności.
Dowiedz się, czy w Polsce można czuć się bezpiecznie?
Dostęp do informacji niejawnych mają jedynie osoby, które pozytywnie przeszły weryfikację prowadzoną przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Po sprawdzeniu, czy dana osoba daje rękojmię zachowania tajemnicy, wydaje się poświadczenie bezpieczeństwa (dokument potwierdzający możliwość pracowania na aktach o określonej klauzuli tajności).
Osoba uprawniona do przeglądania i pracy z dokumentacją niejawną, a więc także przetwarzania informacji niejawnych, musi mieć wiedzę, jak chronić i przechowywać wszelkie akta. Dane niejawne przechowuje się w certyfikowanych sejfach biurowych na dokumenty o określonej klasie bezpieczeństwa.
Dokument niejawny można przeglądać i opracowywać na komputerze. Warunek jest jednak taki, że sprzęt, na którym się pracuje, również musi mieć nadaną określoną klauzulę tajności.
System zapewnienia ochrony informacji niejawnych i jej organizacji jest nadzorowany przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Te dwie instytucje państwowe są w szczególności odpowiedzialne za:
● kontrolę przechowywania informacji niejawnych,
● sprawdzanie przestrzegania przepisów dotyczących zabezpieczenia danych niejawnych,
● przeprowadzanie weryfikacji osób ubiegających się o dopuszczenie do informacji niejawnych,
● prowadzenie kontrolnych postępowań sprawdzających osoby podejrzane o ujawnienie tajemnicy państwowej,
● organizowanie szkoleń w zakresie ochrony informacji niejawnych,
● wydawanie poświadczeń bezpieczeństwa,
● ochronę informacji niejawnych przekazywanych innym krajom i organizacjom.
Dane osobowe zgodnie z RODO, czyli rozporządzeniem o ochronie danych osobowych, nie mogą być ogólnodostępne. Nie oznacza to jednak, że jest to informacja tajna czy poufna. Dane osobowe niektórych osób (zwłaszcza najważniejszych osób w państwie) mogą otrzymać określoną klauzulę tajności i wtedy stać się informacjami niejawnymi.
Nie zmienia to jednak faktu, że dane osobowe podlegają szczególnej ochronie i najlepiej jest je trzymać w sejfie na akta. Ich nieuprawnione ujawnienie może skończyć się konsekwencjami karnymi, dlatego osoby prowadzące działalność gospodarczą wszystkie informacje o swoich pracownikach trzymają ukryte w sejfie.
Informacje jawne to po prostu dane podawane do wiadomości publicznej. Nie podlegają ochronie i są ogólnodostępne. Każdy może zapoznać się między innymi z Dziennikiem Ustaw, Biuletynem Informacji Publicznej czy danymi demograficznymi.
Ogólnodostępne informacje publiczne mogą być podawane w sposób czynny lub bierny. Informowanie metodą czynną to między innymi wydawanie biuletynów i ogłoszeń. Sposób bierny polega na tym, że trzeba złożyć wniosek o dostęp do informacji niejawnych.
Podsumowując, szczegółowe zasady ochrony informacji niejawnych określa rozporządzenie zwane skrótowo RODO. Osoby posiadające poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do pracy z aktami zastrzeżonymi i dostęp do informacji tajnych, poufnych lub zastrzeżonych zobowiązane są do ochrony wszelkich powierzonych im dokumentów. Jedynym skutecznym sposobem na przechowywanie zarówno danych osobowych, jak i informacji niejawnych, jest certyfikowany sejf. Nieprawidłowe przechowywanie, ujawnienie lub zagubienie dokumentu niejawnego wiąże się z konsekwencjami prawnymi i odebraniem poświadczenia bezpieczeństwa. Osoba, której odebrano dostęp do informacji niejawnych w wyniku przeprowadzenia postępowania sprawdzającego, nie może dalej pełnić swojej funkcji na zajmowanym stanowisku.
Przeczytaj także: