Wszystko, co powinieneś wiedzieć o ochronie informacji niejawnych

Odnośna ustawa z 5.08.2010 r. określa powyższy termin następująco: są to informacje, których "nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Rzeczypospolitej Polskiej albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, także w trakcie ich opracowywania oraz niezależnie od formy i sposobu ich wyrażania". Tę właśnie definicję informacji niejawnej często napotkamy szukając jej w zasobach Internetu. Ważny jest jednak też podział takich danych, który przedstawiamy niżej.

Informacje niejawne to wszelkie dane związane z funkcjonowaniem Rzeczypospolitej Polskiej. Mówią one między innymi o:

● ochronie bezpieczeństwa państwa,
● systemie wojskowym i obronności,
● porządku publicznym,
● polityce zagranicznej,
● systemie finansowym i gospodarce państwa,
● ochronie i prawach obywateli,
● skuteczności służb wewnętrznych.

Można powiedzieć, że informacje niejawne dotyczą całego systemu funkcjonowania państwa.

Klasyfikacja informacji niejawnych wyróżnia cztery ich rodzaje:

1. Ściśle tajne – dokumenty, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby wyjątkowo poważną szkodę dla państwa. Może to być na przykład zagrożenie niepodległości lub integralności terytorialnej, czyli podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Tajne – informacje, których zdradzenie może spowodować dużą, ale mniejszą szkodę niż ujawnienie danych ściśle tajnych. Na przykład pogorszenie stosunków czy pozycji międzynarodowej albo dużą stratę w interesach ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Poufne – dane, których ujawnienie może przyczynić się do wyrządzenia szkody takiej, jak na przykład utrudnienie prowadzenia polityki zagranicznej lub utrudnienie wykonywania zadań służbom porządkowym.

4. Zastrzeżone – są to wszystkie dane niejawne, którym nie nadano wyższej klauzuli tajności.

Dowiedz się, czy w Polsce można czuć się bezpiecznie?

Dostęp do informacji niejawnych mają jedynie osoby, które pozytywnie przeszły weryfikację prowadzoną przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Po sprawdzeniu, czy dana osoba daje rękojmię zachowania tajemnicy, wydaje się poświadczenie bezpieczeństwa (dokument potwierdzający możliwość pracy z aktami, którym nadano określoną klauzulę tajności).

Osoba uprawniona do przeglądania i pracy z dokumentacją niejawną, a więc także przetwarzania informacji niejawnych, musi mieć wiedzę, jak chronić i jak przechowywać wszelkie akta. Dane niejawne przechowuje się w certyfikowanych sejfach biurowych na dokumenty o określonej klasie bezpieczeństwa.

Dokument niejawny można przeglądać i opracowywać na komputerze. Warunek jest jednak taki, że sprzęt, na którym się pracuje, również musi mieć nadaną określoną klauzulę tajności.

System zapewnienia ochrony informacji niejawnych i jej organizacji jest nadzorowany przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Te dwie instytucje państwowe są w szczególności odpowiedzialne za:

● kontrolę przechowywania informacji niejawnych,
● sprawdzanie przestrzegania przepisów dotyczących zabezpieczenia danych niejawnych,
● przeprowadzanie weryfikacji osób ubiegających się o dostęp do informacji niejawnych,
● prowadzenie kontrolnych postępowań sprawdzających osoby podejrzane o ujawnienie tajemnicy państwowej,
● organizowanie szkoleń w zakresie ochrony informacji niejawnych,
● wydawanie poświadczeń bezpieczeństwa,
● ochronę informacji niejawnych (w skrócie OIN) przekazywanych innym krajom i organizacjom.

Dane osobowe zgodnie z RODO, czyli rozporządzeniem o ochronie danych osobowych, nie mogą być ogólnodostępne. Nie oznacza to jednak, że jest to informacja tajna czy poufna. Dane osobowe niektórych osób (zwłaszcza najważniejszych osób w państwie) mogą podlegać określonej klauzuli tajności i wtedy stać się informacjami niejawnymi.

Nie zmienia to jednak faktu, że dane osobowe podlegają szczególnej ochronie i najlepiej jest je trzymać w sejfie na akta. Ich nieuprawnione ujawnienie może skończyć się konsekwencjami karnymi, dlatego osoby prowadzące działalność gospodarczą wszystkie informacje o swoich pracownikach trzymają ukryte w sejfie.

Informacje jawne to po prostu dane podawane do wiadomości publicznej. Nie podlegają ochronie i są ogólnodostępne. Każdy może zapoznać się między innymi z Dziennikiem Ustaw, Biuletynem Informacji Publicznej czy danymi demograficznymi.

Ogólnodostępne informacje publiczne mogą być podawane w sposób czynny lub bierny. Informowanie metodą czynną to między innymi wydawanie biuletynów i ogłoszeń. Sposób bierny polega na tym, że trzeba złożyć wniosek o dostęp do informacji niejawnych.

Podsumowując, szczegółowe zasady postępowania przy ochronie informacji niejawnych określa rozporządzenie zwane skrótowo RODO. Osoby posiadające poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do pracy z aktami zastrzeżonymi i dostęp do informacji tajnych, poufnych lub zastrzeżonych zobowiązane są do ochrony wszelkich powierzonych im dokumentów. Jedynym skutecznym sposobem na przechowywanie zarówno danych osobowych, jak i informacji niejawnych, jest certyfikowany sejf. Nieprawidłowe przechowywanie, ujawnienie lub zagubienie dokumentu niejawnego wiąże się z konsekwencjami prawnymi i odebraniem poświadczenia bezpieczeństwa. Osoba, której odebrano dostęp do informacji niejawnych w wyniku przeprowadzenia postępowania sprawdzającego, nie może dalej pełnić swojej funkcji na zajmowanym stanowisku.

Przeczytaj także:   Sejf zgodny z RODO

Przechowywanie dokumentów niejawnych

Ochrona informacji niejawnych jest istotnym aspektem bezpieczeństwa państwowego. Jednakże istnieją zagrożenia, które mogą naruszyć tę ochronę. Do największych zagrożeń należą:

• ● Nieuprawnione ujawnienie informacji niejawnych: przekazanie danych osobom nieupoważnionym może prowadzić do poważnych konsekwencji dla bezpieczeństwa państwa.
• ● Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących ochrony informacji niejawnych: brak zgodności z obowiązującymi regulacjami może skutkować lukami w systemie ochrony.
• ● Brak odpowiednich środków bezpieczeństwa: niewystarczające zabezpieczenia techniczne i organizacyjne mogą ułatwić dostęp do informacji niejawnych osobom nieuprawnionym.
• ● Nieodpowiednie przechowywanie informacji niejawnych: przechowywanie danych w niecertyfikowanych sejfach lub na niezabezpieczonych nośnikach może prowadzić do ich utraty lub kradzieży.
• ● Nieuprawniony dostęp do informacji niejawnych: brak skutecznego systemu kontroli dostępu może umożliwić osobom nieupoważnionym dostęp do poufnych danych.

Aby zapobiec tym zagrożeniom, należy wdrożyć odpowiednie środki bezpieczeństwa, takie jak:

● Ustanowienie procedur ochrony informacji niejawnych: jasno określone procedury pomagają w zapewnieniu spójności i skuteczności działań ochronnych.

● Przeprowadzanie regularnych audytów bezpieczeństwa danych: audyty pozwalają na identyfikację i eliminację potencjalnych słabości w systemie ochrony.

● Zapewnienie odpowiedniego szkolenia pracownikom w zakresie ochrony informacji niejawnych: regularne szkolenia zwiększają świadomość pracowników i ich umiejętności w obszarze ochrony danych.

● Ustanowienie systemu kontroli dostępu do informacji niejawnych: skuteczny system kontroli dostępu minimalizuje ryzyko nieuprawnionego dostępu do poufnych informacji.

Audyt bezpieczeństwa danych jest istotnym elementem ochrony informacji niejawnych. Jego celem jest ocena skuteczności środków bezpieczeństwa wdrożonych w firmie. Audyt powinien być przeprowadzany regularnie, aby zapewnić, że firma spełnia ustawowe wymogi dotyczące ochrony informacji niejawnych.

W trakcie audytu należy sprawdzić:

• ● Czy firma posiada odpowiednie procedury ochrony informacji niejawnych: procedury te powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami i standardami.
• ● Czy pracownicy są odpowiednio przeszkoleni w zakresie ochrony informacji niejawnych: szkolenia powinny być regularnie aktualizowane, aby uwzględniać zmiany w przepisach i technologiach.
• ● Czy system kontroli dostępu do informacji niejawnych jest skuteczny: system ten powinien zapewniać, że tylko osoby upoważnione mają dostęp do poufnych danych.
• ● Czy firma posiada odpowiednie środki bezpieczeństwa, takie jak sejfy i systemy zabezpieczeń: sejfy powinny być certyfikowane i spełniać określone normy bezpieczeństwa.

Regularne audyty bezpieczeństwa danych pomagają w identyfikacji potencjalnych zagrożeń i wdrożeniu odpowiednich środków zaradczych, co jest kluczowe dla zapewnienia ochrony informacji niejawnych.

Szkolenie w dziedzinie ochrony informacji niejawnych jest istotnym elementem zabezpieczenia takich informacji. Jego celem jest przekazanie pracownikom wiedzy i umiejętności niezbędnych do ochrony informacji niejawnych.

W trakcie szkolenia należy omówić:

Szkolenie powinno być przeprowadzane regularnie, aby zapewnić, że pracownicy są świadomi zmian w przepisach i procedurach ochrony informacji niejawnych. Regularne szkolenia zwiększają świadomość i umiejętności pracowników, co jest istotne dla skutecznej ochrony informacji niejawnych.

Ustawa o ochronie informacji niejawnych jest kluczowym dokumentem regulującym zasady ochrony danych, których nieuprawnione ujawnienie mogłoby narazić na szwank bezpieczeństwo państwa. W wyniku przeprowadzenia postępowania sprawdzającego osoby ubiegające się o dostęp do takich informacji muszą spełniać określone wymogi, w tym dawać rękojmię zachowania tajemnicy.

Kierownik jednostki organizacyjnej jest odpowiedzialny za zapewnienie ochrony informacji niejawnych w swojej instytucji, co obejmuje zarówno kontrolne postępowania sprawdzające, jak i organizację szkoleń w zakresie ochrony informacji niejawnych. Skuteczna ochrona tych danych jest niezbędna do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego.

Ustawa o ochronie informacji niejawnych zawiera szczegółowe przepisy dotyczące:

● kategorii informacji niejawnych: Ustawa definiuje różne poziomy tajności, takie jak ściśle tajne, tajne, poufne i zastrzeżone, oraz określa kryteria ich klasyfikacji.

● procedur dostępu do informacji niejawnych: Dokument opisuje procesy, które muszą przejść osoby ubiegające się o dostęp do takich informacji, w tym konieczność uzyskania poświadczenia bezpieczeństwa.

● obowiązków kierowników jednostek organizacyjnych: Wskazuje na odpowiedzialność kierowników za zapewnienie ochrony informacji niejawnych w swoich organizacjach, w tym za organizację szkoleń i kontrolne postępowania sprawdzające.

● zasad przechowywania i przetwarzania informacji: Ustawa określa wymagania odnośnie do bezpiecznego przechowywania i przetwarzania informacji niejawnych, w tym konieczność stosowania certyfikowanych urządzeń, takich jak sejfy.

● środków zapobiegawczych i sankcji: Dokument przewiduje środki zapobiegawcze i sankcje za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących ochrony informacji niejawnych, co ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa narodowego.

Ustawa ta jest fundamentem systemu ochrony informacji niejawnych w Polsce, a jej przestrzeganie jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa państwowego.

Podstawowe zasady ochrony informacji niejawnych mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa danych, których nieuprawnione ujawnienie mogłoby zaszkodzić interesom państwowym. Oto kluczowe reguły, których należy przestrzegać:

1. Klasyfikacja informacji: informacje niejawne muszą być odpowiednio sklasyfikowane według poziomu tajności: ściśle tajne, tajne, poufne lub zastrzeżone. Klasyfikacja ta decyduje o stopniu ochrony i dostępie do danych.

2. Kontrola dostępu: dostęp do informacji niejawnych jest ograniczony do osób posiadających odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa. Wszyscy użytkownicy muszą być weryfikowani i zatwierdzani przez odpowiednie organy.

3. Bezpieczne przechowywanie: informacje niejawne muszą być przechowywane w certyfikowanych sejfach lub innych zabezpieczonych miejscach, które spełniają określone normy bezpieczeństwa.

4. Ochrona podczas przetwarzania: przetwarzanie informacji niejawnych powinno odbywać się na urządzeniach posiadających odpowiednią klauzulę tajności, z zachowaniem wszelkich środków ostrożności.

5. Szkolenie pracowników: osoby mające dostęp do informacji niejawnych muszą regularnie uczestniczyć w szkoleniach dotyczących ochrony danych, aby być na bieżąco z obowiązującymi przepisami i procedurami.

6. Audyt i kontrola: regularne audyty i kontrole są niezbędne do oceny skuteczności istniejących środków ochrony i identyfikacji potencjalnych zagrożeń.

Przestrzeganie tych zasad jest kluczowe dla skutecznej ochrony informacji niejawnych i zapewnienia bezpieczeństwa narodowego.

Ujawnienie informacji niejawnych jest poważnym naruszeniem prawa i może prowadzić do istotnych konsekwencji prawnych i zagrożeń bezpieczeństwa. Informacje niejawne mogą być ujawnione przez osoby, które mają do nich dostęp, ale nie przestrzegają obowiązujących przepisów dotyczących ochrony takich danych. W szczególności, nieuprawnione ujawnienie informacji niejawnych może być wynikiem:

• ● działania umyślnego: osoby świadomie przekazują informacje niejawne osobom nieupoważnionym, np. w celach szpiegowskich lub z chęci zysku;
• ● niedbalstwa: przypadkowe ujawnienie danych z powodu braku ostrożności lub niewłaściwego zabezpieczenia dokumentów;
• ● błędu proceduralnego: nieprzestrzeganie ustalonych procedur ochrony informacji, co może prowadzić do niezamierzonego ujawnienia;
• ● ataków cybernetycznych: hakerzy mogą uzyskać dostęp do informacji niejawnych poprzez ataki na systemy informatyczne.

Aby zapobiec ujawnieniu informacji niejawnych, konieczne jest stosowanie rygorystycznych procedur bezpieczeństwa, regularne szkolenia pracowników oraz przeprowadzanie audytów bezpieczeństwa. Organy takie jak Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służba Kontrwywiadu Wojskowego odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu i zapobieganiu takim naruszeniom.